مشاهده آجر در گنج یابی و کاوش و تشخیص قدمت آجر یا سفال
مشاهده آجر در گنج یابی
معمولا بعد از سنگ چین آجر چین شروع می شود البته در بعضی مکانھا بعد از سنگ چین آثار خود را به شکل کوزه خالی یا آھک مشخص میکنه
ابعاد آجر بر سه دسته است
- 28× 23 ~24× 7 cm
- 38× 32 ×6/5 cm
- 27 ~28 ×28 ×7cm
در دوران ماد کاربرد آجر به صورت نیمه معمول تر شد
- cm 10 ×33× 33
در دوران پارتیان نیز کاربرد آجر به صورت نیمه بیشتر است.
ابعاد آجرهای یک دژِ مربوط به دوران پارت:
- 8 × 32 × 32 cm
- 10 × 40 × 40 cm
- 9 × 37×37 cm
شکل عمومی آجرهایی که در طی دوران‌های مختلف بعد از اسلام در بناها بکار گرفته شده، اکثراً چهار گوش یا مربع در اندازه‌های مختلف است.
در قرون اولیهٔ اسلامی کما بیش تنوع آجرهایدوران ساسانی معمول بوده و میانگین ابعاد آجر بیشتر cm10×۳۳×۳۳ است.
در قرن چهارم آجرها به کوچکترین اندازهٔ خود می رسند و میانگین ابعاد آجرها به 5٫5×18 ….5×6
8 می‌رسد.
در دوران سلجوقی آجرهای معمولی بزرگتر می‌شوند و به میانگین 6cm در طول و عرض می‌رسند.
در دوران ایلخانی اندازه‌های گوناگون 18تا38 بکار می‌رفته است. گونهٔ رایج
20 تا22 و با ضخامت4/5 تا5 بوده است. این آجرها از نظر رنگ متنوع هستند: زرد کمرنگ – زرد مایل به قهوه‌ای –قرمز تیره و خاکی
از شاه عباس به بعد ابعاد آجر کما بیش در میانگی23cm در طول و عرض ثابت می‌شود؛ استفاده از آجرهایی به این ابعاد امروز نیز متداول است. (5+24×24)
در دوره زندیه به دلیل نامناسب بودن خاک شیراز، آجرها در لار با ابعاد23/5 تا 24، پخته شده‌اند. آجرهای این دوران به کریمخانی معروف است. آجرهای بزرگ مستطیل «علینقی خانی» از همین دوره در دست است که در لبهٔ باغچه‌ها بکار برده می‌شده‌اند.
اندازه رایج در دوران قاجار
4*19/5*19/5 بوده است.
مشاهده آجر در گنج یابی و کاوش و تشخیص قدمت آجر یا سفال
مشاهده آجر در گنج یابی در کف سازی
ابعاد آجر برای کف سازی متفاوت باآجر بکار رفته دردیوار است. آجر فرش دورهٔ سلجوقی به ابعاد 44*40 بود که به نام آجر نظامی شهرت یافتند؛ و در دوران قاجار برای کف سازی خصوصاً فرش بامها متداول شدند. آجر با ابعاد 20×20
با نام آجر فرشی خوانده می‌شود.
ضخامت آجرها نیز تغییرات زیادی یافت بیشترین ضخامت 13/5سانتی‌متر و کمترین ضخامت حدود3/3cm بوده است
