بایگانی دسته ی باستان شناسی

ماسک مرگ توت عنخ آمون فرعون مصر ساخته شده از طلای ناب در موزه ملی مصر
” توت عنخ آمون ” یازدهمین فرعون مصر باستان از دودمان هجدهم یا همان پادشاهی نو شناخته می‌شود که حدود 1330 سال پیش از میلاد ( حدود 3300 سال قبل) بر مصر حکومت میکرد.
شجره نامهٔ توت انخ آمون هنوز به طور دقیق شناخته نشده است و نظریه های گوناگونی وجود دارد. مثلاً مورخان نمیدانند که آیا او فرزند آخناتون است یا آمنهوتپ سوم و یا حتی آیه، کشیش بزرگ آمون.
توت‌انخ‌آتون در ۹ سالگی با سومین دختر آخناتون و نفرتیتی، انخ‌اسن‌پاآتون (کسی که برای آتون زندگی می‌کند) ازدواج می‌کند و پس از مرگ اسم نخکاره، با نام توت‌انخ‌آمون به پادشاهی می‌رسد. همسر جوانش نیز نام انخ‌اسن‌آمون (کسی که برای آمون زندگی می‌کند) را برای خود برمی‌گزیند.
فرعون جوان، تحت تأثیر وزیرش آیه، دستور می‌دهد که تمامی نام‌های آتون و آخناتون را از معابد پاک کنند و نام آمون را که در دورهٔ حکومت آخناتون حذف شده بود دوباره حک کنند.
از آن پس، به دستور کشیشان، بردن نام آخناتون که جنایت‌کار بزرگ خوانده می‌شود ممنوع است.
او پایتخت خود را شهر تب (تبس، تیبس، تبای)(که از زمان آخناتون رها شده بود) قرار می‌دهد و حدود ۱۰سال حکومت می‌کند، بی آن که پادشاهی او جلال یا درخشندگی خاصی داشته باشد. وی آخرین فرعون دودمان شکوهمند هجدهم است؛ آیه پس از چهار سال پادشاهی حکومت را به رامسسیان (دودمان نوزدهم) می‌سپارد.

اهمیت آتش در باستان : آریاییان عقیده داشتند که آتش اساس و جوهر زندگی و هستی بوده و چنین می‌پنداشتند که میان آتش و نبات رابطه‌ای وجود داشته‌است. همچنین می‌انگاشتند که میان آتش و روح نیاکان ارتباط و نزدیکی موجود‌بوده و به همین سبب است که دانشمندان نظر می‌دهند آتش‌پرستی و نیاپرستی از دوره‌های کهن با هم ارتباط داشته‌اند.

اهمیت آتش در باستان و جایگاه آن در میان آریاییان

آنچنانکه می‌نویسند چون بزرگ خانواده‌ای می‌مرد او را در صحن آتشگاه خانوادگی دفن می‌کردند و آتش مقدس بر گور او می‌افروختند و چنین عقیده داشتند که همانسان که آتش در زمان حیات نگاهبان خانواده است، پس از مرگ نیز از ارواح مردگان پشتیبانی می‌کند. بازماندهٔ این رسم در میان ایرانیان در دوره‌های بعد به صورت برافروختن شمع یا چراغ بر گور مردگان در آمده و هنوز این مراسم متداول است. فرشته نگهبان آتش در پهلوی آتوریَزت و در فارسی آذرایزد نامیده می‌شود. به سبب اهمیت مقامی که این فرشته داشته، پسر اهورامزدا خوانده شده‌است. در آئین ایران باستان برای خشنودی فرشته آتش پیوسته در آتشکده‌ها و آتش دان‌های خانه‌ها چوب‌های خوشبو به کار می‌بردند. در دین مزدیسنا آتش نشانه‌ای از پاکی و راستی و اردیبهشت نگاهبان اوست. در ایران باستان پیدایش آتش از دو قطعه سنگ به زمان هوشنگ پیشدادی نسبت داده شده که بازماندهٔ آن جشن سده است که هنوز برقراری آن رواج دارد.

مورخین یونانی دربارهٔ توجهٔ پارسها به خدایانی همچون خورشید، ماه، زمین، آب، آتش اشاراتی دارند. از جمله استرابون آورده است که پارسیان به شیوه‌های گوناگونی قربانی به آتش و آب تقدیم می‌کنند به خصوص روی آتش چوب‌های خشک بدون پوست گذاشته آنگاه تکه‌های گوشت انتخاب شده را روی چوب‌ها قرار می‌دادند سپس آتش افروخته و پیوسته او را فروزان نگاه می‌داشتند کسانی که به آتش بی‌حرمتی می‌کردند او را می‌کشتند.

مورخ دیگر کورتیوس می‌نویسد که ایرانیان برابر آتش و به این عنصر مقدس سوگند یاد می کنند و چنین سوگندهایی دارای اهمیت بسیار بوده‌است.

علت نام گذاری سالها به اسم حیوانات و ریشه تاریخی آن

 در زمان باستان و در بین تمدنهای باستانی منطقه بین النهرین مثل تمدن سومر ،آکد ، فنیقی ها ، مصر و تمدنهای دیگر نقاط دنیا مثل تمدن مایاها و یا حتی چین و هند رصد ستارگان و کرات و کهکشانها و استفاده از یک سیستم دقیق روزنگار و تقویم یکی از الزامات و پیشرفت های مهم بوده است زیرا با استفاده از علم نجوم و تدوین یک تقویم دقیق میتوانستند شرایط جوی و زمان مناسب زراعت و برداشت محصول را پیش بینی و انجام برسانند و چون زراعت مهمترین امر در تعمین تغذیه ومردم و دامها بوده دانشمندان علم نجوم پیوسته در بهینه کردن و گسترش این مهم بودند.

دلیل نام گذاری سالها به اسم حیوانات

و از آنجا که ستاره شناسان و منجمان برای استفاده دقیق از موقعیت ستارگان و پیدا کردن جای اجرام آسمانی در فضا اقدام به اسم گزاری برای آنها میکردند و چون شکل اکثر حالتهای نجومی تداعی کننده شکل و ظاهر بصری حیوانات بوده از این رو از اسم آنها استفاده میکردند.

مثلا اگر آن صور فلکی شبیه شیر بود به آن صور فلکی اسد نام میدادند و اگر شبیه ماهی بود به آن صورفلکی حوت میگفتند و بر همین منوال .

از این جهت با پیشرفت علم نجوم و شناخت فصول و پیدایش تقویم و به طبع آن معین شدن زمانی واحد به عنوان گردش چهار فصل و نمایان شدن واحد سال در تمدنهای بشری چون در گردشهای فصول موقعیت زمین در فضا در مقابل صورهای فلکی تغییر میکرد و در اشکال شبه حیوانی قرار میگرفت و از روی اسم آن صورت فلکی اسم سال پیش رو از طرف منجمین گذاشته میشد .

چون حیوانات دارای خصوصیات خاص خود هستند منجمین از روی همین خصوصیات سال پیش رو را پیشگویی میکردند .مثلا اگر سال و فصل جدید با صورت فلکی گاو منطبق میشد اسم سال جدید سال گاو و پیشگویی آن برکت و روزی قدرت برای مردم آن تمدن بود و اسب سال کار و نجابت و سگ سال نگهبانی از مرزها و وفای مردم به سرزمین و امثال اینها بود .

پیج دفینه یابی و گنج یابی قدمت

اسكلتي كه از يك گور در ارگ بم به‌دست آمده نشان مي‌دهد اين نوع تدفين با تدفين جنيني تفاوت دارد .اين اسکلت به پشت خوابيده و زانوها به سمت بالاست كه احتمالا اين تفاوت به نوع آداب و رسوم، فرهنگ و طايفه قوم‎ها برمي‎گردد
خبرگزاري ميراث فرهنگي: انسان‎شناس تيم کاوش‎هاي ارگ بم، راز تدفین هزاره دوم پیش از میلاد را که در اطراف محوطه باستاني ارگ بم انجام مي‎شده، کشف کرد.

“فرزاد فروزانفر” انسان‎شناس، پس از دو ماه تحقيق روي اسکلت کشف‎شده در ارگ تاريخ بم، معتقد است اين نوع تدفين مختص فرهنگ و آداب و رسوم خاص مردم منطقه در اوايل هزاره دوم پيش از ميلاد است.

راز تدفین هزاره دوم پیش از میلاد چیست؟

وي در گفتگو با CHN گفت: «در تحقيقات انجام‎شده روي اسکلت به‌دست آمده از گور، متوجه شديم بالاتنه اسکلت به پشت خوابيده اما زانوها به سمت بالا بوده است.»

فروزانفر با بيان اينکه تاکنون دو نوع تدفين از سوي باستان ‎شناسان شناسايي شده بود، اظهار داشت: «اين دو نوع تدفين به اين شکل بوده که يا اسکلت در داخل گور به سمت چپ يا راست خوابيده، يا زانوها در داخل شکم به شکل جنيني جمع شده است. اما در اين مورد اسکلت به پشت خوابيده و زانوها به سمت بالاست.»

انسان‎شناس تيم کاوش‎هاي ارگ بم البته احتمال مي‎دهد که شکل زانوها ممکن است به دليل تغيير و تحولات داخل گور عوض شده باشد.

به گفته فروزان‎فر اسکلت کشف شده مربوط به زني تقريباً ميانسال است و هيچ‎گونه ابزارآلات، مواد غذايي يا اشياي زينتي در گور پيدا نشده است.

وي در پاسخ به اين پرسش که آيا نمونه اين تدفين در قسمت‎هاي ديگر کشور شناسايي شده است، به CHN گفت: «نمونه اين تدفين تنها در شمال کشور يافت شده است. البته تدفين شمال کشور اندکي با اين تدفين تفاوت دارد که احتمال مي‎دهيم اين تفاوت به نوع آداب و رسوم، فرهنگ و طايفه قوم‎ها برمي‎گردد.»

باستان‎شناسان ارگ بم همزمان با کشف اين اسکلت موفق به شناسايي تکه جمجمه‎هايي نيز در اطراف اين گورشده‎اند که هنوز تحقيقات جامع و کاملي از سوي انسان‎شناس تيم کاوش روي آنها صورت نگرفته است.

2- پوبل که اورا پدر راستین ” دستور زبان سومری ” می نامند، میگوید، تلفظ مصّوت اندیشه نگارها مبهم است.

هیس میگوید” فهرست لغات مختلف ninda, nidba و nindaba را بصورت ni-id-ba هجا نویسی کرده اند، آنرا ninda بمعنی ” نان” و ba بمعنی” تقسیم کردن” می دانند. ما دو مفهوم از این کلمه در گویش های شمال خلیج فارس در ذهن داریم . nun da bow بمعنی ” نان پدر مادر” که طبیعتاً مجانی است، دیگری nun-da-wa بمعنی” نان دادن ها” که همان” غذای نذری” یا بخشش غذا است

جویندگان گنج؛ ٢٥ سال تلاش برای یافتن جغد طلا : جایی در فرانسه یک مجسمه جغد برنزی دفن شده که پیدا کردن آن چالشی برای “جویندگان گنج” است.

هرکس که این مجسمه را پیدا کند نه تنها مجسمه اصلی را که از طلا و نقره ساخته شده جایزه می‌گیرد، بلکه برنده مسابقه طولانی‌ترین جستجوی گنج هم خواهد شد.

کتاب “به دنبال جغد طلایی” در سال ۱۹۹۳ چاپ شد و کمی بعد از آن مکس والنتین، نویسنده کتاب مجسمه جغد را در نقطه‌ای از خاک فرانسه دفن کرد؛ جایی که فقط خودش از آن آگاه بود.

در آن زمان کتاب‌های راهنمای گنج یابی با الهام از کتاب “بالماسکه” نوشته کیت ویلیامز مد شده بود. کتاب‌هایی که با یک سری از علائم پیچیده نقشه یک گنج را برای مخاطبان تصویر‌سازی می‌کردند.

اما در حالی که تقریبا تمام آن معماها، از جمله معمای کتاب بالماسکه به تدریج حل شدند، “جغد فرانسوی” کماکان پنهان مانده و از آن جالب‌تر این که مردم کماکان در جستجوی آن هستند.

ربع قرن از طرح این معما گذشته و هنوز هزاران جوینده در مورد یازده معمای این کتاب فکر می‌کنند؛ این یازده معما را می‌توان مجانی از اینترنت دانلود کرد. جویندگان  گنج  جغد طلا در اینترنت و در جلسه‌های سالانه، نظریه‌هایشان را با هم رد و بدل می‌کنند.

علاقه‌مندان حتی انجمنی هم برای دفاع از منافع‌شان در دادگاه تشکیل داده‌اند. پی‌یر بلوش، یکی از بنیان‌گذاران این انجمن می‌گوید: “من از اوت ۱۹۹۳ دنبال آن هستم. یادم هست که با خودمان گفتیم بهتر است دست به کار شویم و سه ماه پس از چاپ کتاب شروع کردیم.”

او هم مانند بسیاری از جویندگان جغد، نظرات خودش را دارد و نقاط مختلفی در نزدیکی شهر بورژ فرانسه را حفاری کرده است. آقای بلوش که یک مهندس بازنشسته است، حالا بیشتر فعالیت‌هایش را در اینترنت دنبال می‌کند و امیدوار است سرنخ‌های تازه‌ای پیدا کند؛ سرنخ‌هایی که البته با کمک اطلاعات علمی، قوه تخیل و رمزگشایی به حل معما منجر ‌شود.

وقتی همه چیز آشکار می‌شود- معمای جغد طلایی

در بخشی از کتاب نوشته شده است: به سوی غرب برگرد و به دنبال گذرگاه‌ها باش. ۸۰۰ قدم دورتر، منتظرت است. آن‌ها را پیدایشان کن و بعد باید بررسی‌شان کنی.

با حل شدن یازده معما قرار است جستجوگر به شهری در فرانسه برسد. پس از آن باید دوازدهمین معمای اسرارآمیز را حل کرد، پس از آن، با کمک گرفتن از اطلاعات مراحل قبلی و حل معمای آخر، می‌توان مکان دقیق جغد را پیدا کرد.

با کمک اینترنت نظرهای افراد در سطح گسترده مطرح می‌شود و حالا در مورد بعضی معماها توافقی عمومی ایجاد شده است. برای مثال مشخص شده که اساس معمای اول -طول موج رنگ‌ها- دستورالعملی برای حل سایر معماها است. این نکته را هم نباید فراموش کرد که اینترنت الزاما نمی‌تواند به حل معما کمک کند.

پی‌یر بلوش می‌گوید: “نکته این است که وقتی معما طراحی شد، تنها منبع والنتین کتاب‌ها بودند. اینترنت ما را در دریایی از اطلاعات غرق کرده که شاید خود نویسنده هم به آن‌ها دسترسی نداشت.”

والنیتن پس از چاپ کتاب ارتباطش را با خواننده‌ها قطع نکرد. او قبل از دوران فیسبوک، مدت‌ها در “مینیتل” با هوادارانش درارتباط بود و به سئوالات آن‌ها پاسخ می‌داد. حالا هواداران تمام پاسخ‌های او را مثل کلمات قصار یک پیامبر جمع‌آوری کرده‌اند و این گفته‌ها پایه‌های اصلی بحث‌های جویندگانند.

سرانجام جغد طلا پیدا می‌شود؟

جویندگان برای یافتن گنج دیگر نمی‌توانند از نویسنده کتاب کمک بگیرند. والنتین نه سال پیش مرد و رازش را در پاکت دربسته‌ای گذاشته که الان در اختیار خانواده‌اش است.

دیگر چهره برجسته این ماجرا میشل بکر است. هنرمندی که تصاویر کتاب را کشیده و مجسمه جغد را ساخته است.

جغد دفن شده در واقع بدل مجسمه اصلی است که با طلا و نقره ساخته شده است. مجسمه اصلی در اختیار میشل بکر است. چهار سال پیش او تلاش کرد مجسمه را بفروشد که جنجال‌ زیادی میان جویندگان به پا کرد. دادگاه فروش مجسمه را ممنوع کرد، با این استدلال که مالکیت آن متعلق به کسی است که نمونه بدلی را پیدا کند.

میشل نقشی مهم در به وجود آمدن کتاب داشته اما حتی او هم از جای جغد خبر ندارد؛ در واقع هیچ انسان زنده‌ای وجود ندارد که از محل دفن مجسمه خبر داشته باشد.

بعضی از علاقه‌مندان نگرانند که جغد تا ابد پیدا نشود: گروهی معتقدند که این معما سخت‌تر از آن است که حل شود و گروهی دیگر فکر می‌کنند که شاید کل ماجرا کلک بوده است.

با این حال جویندگان بیش از هر چیزی به “والنتین کبیر” استناد می‌کنند. او در سال ۱۹۹۶ گفته بود: “اگر تمام جویندگان عقل‌شان را روی هم بگذارند، جغد دو ساعته پیدا می‌شود.”

منبع: http://www.bbc.com/persian/world-45161522

 

جام حسنلو از جنس طلا یکی از آثار باستانی برجسته ایران است که در جریان کاوش‌های رابرت دایسون در تپه حسنلوی نقده در سال ۱۳۳۶ کشف شد. این اثر قدمتی ۳۲۰۰ ساله دارد و احتمالاً نقش بسزایی در شکل‌گیری هنر دوره بعدی یعنی دوره مادها داشته‌است.(نمای مخالف)

نگاره روی جام داستانی را روایت می کند. بر روی جام، نقش خدایگان سه گانه: خدای زمین، خدای آب و خدای خورشید حک شده‌است.

این اثر ۲۱ سانتی متر بلندی، ۲۵ سانتی متر قطر و ۹۵۰ گرم وزن دارد. بر روی جام نقش خدایگان سه گانه: خدای زمین، خدای آب و خدای خورشید حک شده‌است. نقش پهلوانی که با هیولا می‌جنگد، الهه‌ای ایستاده روی دو قوچ، نقش بدن انسان بر پشت یک پرنده و مطابقت صحنه‌ها با یک حماسه حوری از نقش‌های موجود بر روی این جام است. سازمان میراث فرهنگی برای اولین بار آن را در سال ۱۳۷۷ به نمایش عمومی گذاشت.[۱].

بر روی بدنه این جام معروف، نقش‌های بسیاری حک شده‌است که احتمالاً داستانی حماسی را روایت می‌کند. در جلد اول کتاب کهن دیار که قسمتی از مجموعه آثار ایران باستان در موزه‌های بزرگ جهان را به تصویر کشیده‌است، در رابطه با این جام آمده‌است:

در ردیف بالایی، ایزدی بالدار سوار بر گردونه‌ای که یک گاونر آن را می‌کشد، به سوی کاهنی در حرکت است که جامی در دست دارد و در این حال از دهان گاو، رودی جاری است که احتمالاً نماد حیات و باروری محسوب می‌شود. در ردیف پایینی و زیر گردونه حیات، پهلوانی در حال نبرد با موجودی نیمه انسان و نیمه اژدها است. از تصاویر قلم زنی شده آن سوی جام می توان به ایزدهای شاخدار سوار بر ارابه، کاهنانی که در حال حمل قوچ‌های قربانی هستند، پهلوانی که گرز و کمان در دست دارد، مردی که در حال رام کردن شیر است و پدر و مادری که در حال بازی با کودک خردسالشان هستند، اشاره کرد.

این جام که در زیر اسکلت مردی یافته شده، ضربه خورده و کج می‌باشد. کارشناسان بر این باورند که این مرد با در دست داشتن جام در حال فرار از دست سپاه مهاجمان بوده، و چون در حال فرار جانش را از دست داده جام در زیر فشار بدنش ضربه خورده و کج شده است. در حال حاضر این جام در موزه ایران باستان نگهداری می شود.

گور دخمه دكان داوود

گوردخمه دكان داوود در شهرستان سر پل ذهاب كه در ميان اهالی محل به ( كل داوود ) هم شهرت دارد

در باور نیاکان باستانی ما، تن بی‌جان، هیچ ارزشی نداشته و ناپاک بود. از این‌رو، نحوه‌ی از بین رفتن جسد نیز چندان اهمیتی نداشت و فقط تنها قاعده‌ی ضروری در باب تدفین اموات این بود که از بین رفتن جسد آن‌ها موجب آلودگی مکان زندگی نشود. تحت تاثیر همین باور، صخره‌ها و بلندی‌های دور از آبادی‌ها را برای تدفین اموات انتخاب می‌کردند. این تدفین‌ها به روش‌های مختلفی انجام می‌شد که نتیجه‌ی اعمال این روش‌ها، باقی ماندن ابنیه‌ی کهن بی‌شماری مانند گوردخمه‌ها و دخمه‌ها در این سرزمین است.

گوردخمه ، آرامگاهی به شکل یک اتاق مستطیل دارای یک یا چند محل دفن بوده که در دل کوه‌ها و صخره‌ها کنده می‌شد و گاهی آنقدر بزرگ بود که برای نشستن،قرار دادن اشیا و حتی برگزاری مراسم تدفین، جای کافی داشته است

گور دخمه ی فخریگاه : در شمال شرقی مهاباد در سر راه مهاباد به میاندوآب , اثر صخره ای دیگری ازدوره مادها دیده می شود که از نظر شکل ظاهری با اصول معماری این دوره هماهنگی دارد.تنها اختلاف موجود در این مقبره نسبت به سایر مقابر صخره ای به ویژه گوردخمه صحنه این است که دیوار انتهای ایوان دیده نمی شود و از این ایوان تا انتهای مقبره حالت یکپارچگی به خود گرفته است و علاوه بر آن اطاق مقبره دارای دو ستون آزاد می باشد که پاستونها به شکل مکعب حجاری شده اند .

این مقبره فاقد مدخل ورودی بوده و در ایوان آن دو ستون سنگی ایجاد شده که پاستونهایی شبیه گلدان وارونه می باشند .ستونهای جلوی ایوان و داخل مقبره بر اثر مرور زمان از بین رفته و تنها پاستونها و سر ستونها باقی مانده اند .

به اندازه ی عرض ایوان یک سالن نیز در داخل مقبره به وجود آمده که با دو پله جرزدار از هم جدا می شوند اختمالا اطاق جلویی جهت انجام مراسم تدفین ایجاد گردیده و در اطاق بعدی سه قبر مستطیل شکل به چشم می خورد که یک قبر بزرگ به صورت افقی و دو قبر کوچک به صورت عمود بر ایوان در آن تراشیده شده است .قبرهایی که در گوردخمه ی فخریگاه در دل سنگ تراشیده شده به عمق 50سانتیمتر بوده و درحالی که در مقبره ی صخرهای صحنه قبور حدود 50سانتیمتر از سطح مقبره بالاتر ساخته شده است